Inżynier Automatyki i Robotyki

Specjalista ten zajmuje się projektowaniem robotów dla przemysłu oraz systemów automatyki sterowania. Celem jego pracy jest tworzenie urządzeń produkcyjnych oraz rozwiązań dla przemysłu ułatwiających i przyspieszających produkcję, a także wspomagających jej optymalizację. Jego zakres obowiązków może obejmować szeroki zakres: od pracy koncepcyjnej, badawczej poprzez testowanie rozwiązań, odbiór, opiniowanie i zatwierdzanie produkcji oraz nadzór nad nią, szkolenie, ustalanie procedur eksploatacji i kontroli jakości, a także określanie procedur bezpieczeństwa oraz ich dokładne dokumentowanie, korygowanie wad, naprawianie, doskonalenie i ulepszanie.
W zakresie automatyki i robotyki można wyróżnić m.in. następujące specjalizacje:

• automatyka (projektowanie układów sterowania dla potrzeb automatyki

przemysłowej, konstruowanie elementów i podzespołów układów
automatycznej regulacji, tworzenie oprogramowania dla układów sterowania
komputerowego, opiniowanie projektów układów automatyki, uczestniczenie w
odbiorze i uruchamianiu projektów, nadzorowanie urządzeń pracujących w
cyklu zautomatyzowanym oraz pracy robotów przemysłowych)

• robotyka (projektowanie, stosowanie i nadzorowanie pracy robotów i manipulatorów przemysłowych)

• przemysłowe systemy pomiarowe (zapewnianie jakości i niezawodności pracy automatycznych systemów produkcyjnych przez nadzorowanie i diagnozowanie pracy układów automatyki i robotyki)

• automatyzacja i robotyzacja procesów wytwórczych w przemyśle maszynowym (zastosowanie automatyki i robotyki w procesach wytwórczych)

• automatyzacja systemów produkcyjnych (zastosowanie automatyki i robotyki w systemach produkcyjnych)

• elastyczne systemy produkcyjne (zastosowanie automatyki i robotyki welastycznych systemach produkcyjnych).

W zależności od zakresu pracy inżynier automatyki i robotyki wykonuje swoje obowiązki w laboratoriach ośrodków badawczo-rozwojowych, halach produkcyjnych bądź biurach technologicznych i konstrukcyjnych.
Pracuje zwykle w dni powszednie, na ogół 8 godzin dziennie. Jest to praca indywidualna lub zespołowa w zależności od pełnionych obowiązków. Również w zależności od wykonywanych zadań zajęcie to może się wiązać z odpowiedzialnością za eksploatowane urządzenia i maszyny bądź za zdrowie i bezpieczeństwo innych ludzi (na przykład podczas pracy w hali produkcyjnej).
Czynnikami uciążliwymi bądź szkodliwymi mogą być hałas, obsługa maszyn i urządzeń związana z ryzykiem uszkodzenia ciała. Pracując w zespole, inżynier automatyki i robotyki może być narażony na sytuacje konfliktogenne i stresujące.

Inżynier automatyki i robotyki powinien mieć wyobraźnię przestrzenną, umiejętność myślenia twórczego by móc zajmować się pracą koncepcyjną, szukać nowych zastosowań i rozwiązań. Bardzo przydatna jest umiejętność logicznego rozumowania. Osoba pracująca w tym zawodzie musi się charakteryzować niezależnością myślenia i dużą samodzielnością, a także inicjatywnością. W pracy badawczej, obarczonej dużą odpowiedzialnością za wyniki, inżynier automatyki i robotyki powinien być szczególnie wytrwały, cierpliwy i dokładny. Powinna być to osoba ciekawa świata, mająca zainteresowania techniczne oraz naukowe, obejmujące wiele dziedzin.
W tym zawodzie konieczne są uzdolnienia techniczne, umiejętność posługiwania się różnymi narzędziami, instalowania i uruchamiania urządzeń technicznych oraz znajomość zasad ich działania oraz umiejętność wykonywania napraw.
Niezbędne jest prawidłowe rozpoznawanie barw i rozróżnianie małych szczegółów pracy wzrokowej oraz prawidłowe pole widzenia i widzenie stereoskopowego.
W wielu przypadkach istotny może się okazać stan słuchu ‒ powinien umożliwiać pracę w zespole lub działalność dydaktyczną. Zgodnie z zasadami profilaktyki medycznej na tych stanowiskach, na których wykonywanie pracy w hałasie (parametry hałasu osiągają wartości NDN − najwyższe dopuszczalne natężenie), zalecany jest stan słuchu nieodbiegający od normy.
Inżynier tej specjalności powinien mieć również dobry zmysł równowagi, ze względu na pracę przy maszynach, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia bądź życia. Istotna jest także dobra koordynacja wzrokowo-ruchowa, zręczność rąk i
palców, szybki refleks oraz spostrzegawczość.

Czynnikiem utrudniającym pracę w zawodzie są zaburzenia znacznego stopnia sprawności kończyn górnych w zakresie zręczności palców i rąk oraz dysfunkcje znacznego stopnia sprawności kończyn dolnych (możliwość zatrudnienia na wybranych stanowiskach pracy), a także upośledzenie widzenia w stopniu bardzo dużym, jak również wady i dysfunkcje narządu wzroku, których nie można skorygować szkłami optycznymi lub soczewkami kontaktowymi. Dotyczy to prawidłowego rozpoznawania barw, prawidłowego pola widzenia i widzenia stereoskopowego. Przeszkodą są także zaburzenia zmysłu równowagi i zmysłu dotyku.

   Utrudnieniem może być niepełnosprawność narządu słuchu, której nie da się skorygować aparatem słuchowym w przypadku co najmniej jednego ucha, tak aby możliwa była komunikacja werbalna z zespołem. Praca ta nie może być również wykonywana przez osoby, które nie posługują się językiem polskim w piśmie (osoby głuchonieme). Zgodnie z zasadami profilaktyki medycznej nie zaleca się wykonywania czynności m.in. osobom, które charakteryzują się odbiorczym trwałym podwyższeniem progu słyszenia (również, gdy dotyczy tylko jednego ucha), na stanowiskach, na których pracę wykonuje się w hałasie (parametry hałasu osiągają wartości NDN − najwyższego dopuszczalnego natężenia).

W zawodzie inżyniera automatyki i robotyki ważna jest sprawność kończyn górnych, zręczność dłoni i palców. Na wybranych stanowiskach pracy mogą być jednak zatrudnione osoby z nieznaczną dysfunkcją kończyn górnych po identyfikacji indywidualnych barier i racjonalnym przystosowaniu warunków środowiska (technicznych i organizacyjnych) oraz stanowiska pracy.

   Możliwe jest zatrudnienie osób z niewielką dysfunkcją kończyn dolnych, która nie wyklucza stania i chodzenia, a także osób ze znaczną dysfunkcją kończyn dolnych, w tym poruszających się na wózkach inwalidzkich, po identyfikacji indywidualnych barier i racjonalnym przystosowaniu warunków środowiska (technicznych i organizacyjnych) i stanowiska pracy. Wymagany jest wówczas odpowiedni dobór stanowiska lub takie ograniczenie czy zmodyfikowanie zakresu pracy, aby większość zadań można było wykonywać w pozycji siedzącej.

W zawodzie nie mogą pracować osoby z wadami i dysfunkcjami narządu wzroku, które nie mogą być skorygowane szkłami optycznymi lub soczewkami kontaktowymi.

Zawód mogą wykonywać osoby słabosłyszące (z wyłączeniem czynności, które wiążą się z koniecznością pracy w hałasie), jeśli zostaną zapewnione odpowiednie pomoce techniczne, a środowisko i stanowisko pracy jest właściwie przygotowane, np. pod kątem możliwości percepcji sygnałów alarmowych.

   W przypadku osób słabosłyszących, od których wymagana będzie komunikacja werbalna, konieczna jest odpowiednia korekcja słyszenia za pomocą aparatu słuchowego.

   Możliwość zatrudnienia osób głuchych i głuchoniemych jest ograniczona (dotyczy tylko osób posługujących się językiem polskim w piśmie). Osoby te mogą wykonywać zawód na wybranych stanowiskach pracy warunkowo, po racjonalnym dostosowaniu zakresu zadań, identyfikacji indywidualnych barier i przystosowaniu środowiska oraz stanowiska pracy (technicznym i organizacyjnym).

   Na wybranych stanowiskach pracy mogą być zatrudnione osoby głuche i głuchonieme, pod warunkiem właściwego przygotowania środowiska i stanowiska pracy, np. pod kątem możliwości percepcji sygnałów alarmowych, oraz racjonalnego doboru wykonywanych czynności zawodowych, a głównie po wyeliminowaniu czynności związanych z koniecznością pracy w hałasie.

Osoby z chorobami psychicznymi mogą pracować w zawodzie pod warunkiem, że praca − poza wyjątkowymi sytuacjami (wyjazdy, sytuacje kryzysowe w firmie) − nie zaburza ich rytmu dnia i nocy oraz jest zachowana zasada równego traktowania pracowników.

Osoby cierpiące na padaczkę mogą wykonywać zawód na wybranych stanowiskach pracy, pod warunkiem, że napady padaczkowe występują sporadycznie i są sygnalizowane przez aurę, występują głównie wieczorem lub w nocy, nie powodują zbytniego zmęczenia i stosunkowo szybko następuje regeneracja sił po ich wystąpieniu, a przebieg choroby nie prowadzi do charakteropatii padaczkowej. Takie osoby mogą być zatrudnione warunkowo, po racjonalnym ograniczeniu zakresu zadań do sytuacji, w których jest możliwy stały nadzór i ewentualna szybka pomoc, a stanowisko pracy nie stwarza potencjalnych zagrożeń w razie emisji choroby.

Uwaga. Każdy przypadek zatrudnienia osoby z niepełnosprawnością oraz przystosowania stanowiska pracy do potrzeb i możliwości tej osoby należy rozpatrywać indywidualnie.